ATOM, ATOMUN YAPISI, ATOMUN ÖZELLİKLERİ

ATOM, ATOMUN YAPISI, ATOMUN ÖZELLİKLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ KONU ANLATIM)

Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir.

Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu oluşturan parçacıklar:

* Cisimden cisme elektrik yüklerini taşıyan negatif yüklü elektron,

* Elektronların yükünü dengeleyen aynı sayıda ama pozitif yüklü olan proton,

* Elektrik yükü taşımayan nötr parçacık nötron.

Atom iki kısımdan oluşur:

1-Çekirdek (merkez)

2-Katmanlar (yörünge; enerji düzeyi)

Çekirdek, hacim olarak küçük olmasına karşın, atomun tüm kütlesini oluşturur. Çekirdekte proton ve nötronlar bulunur. Elektronlar ise çekirdek çevresindeki katmanlarda bulunur.

Elementlerin Çekirdekte bulunan protonlar, atomun ( o elementin) tüm kimyasal ve fiziksel özelliklerini belirler.

Proton sayısı atomlar (elementler) için ayırt edici özelliktir. Yani proton sayısının farklı olması elementin diğerinden farklı olduğu anlamına gelir.

Elektronların bulunma olasılığının olduğu bölgelere elektron bulutu denir.

Kimyasal olaylarda (reaksiyonlarda) yalnızca elektron sayısı değişir. Proton ve nötron, çekirdekte bulunduğu için sayıları değişmez.

Nötr bir atom için; elektron sayısı= proton sayısı

(Z) Atom numarası= proton sayısı

Çekirdek yükü= proton sayısı

İyon yükü= proton sayısı � elektron sayısı

(A) Kütle numarası= proton + nötron sayısı (Nükleon sayısı)(atom ağırlığı)

İzotop atom: Proton sayıları (atom numaraları)aynı, nötron sayıları farklı olan atomlara denir.

İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı (p aynı) , fiziksel özellikleri farklıdır (n farklı).

Nötr halde bulunmayan, iyon halindeki izotop atomların hem fiziksel, hem kimyasal özellikleri farklıdır.

Elektronlar Nerede Dönüyor?

Elektronlar çekirdek çevresindeki katmanlarda (yörüngelerde) dönerek hareket ederler. Çekirdeğe en yakın katman 1 olmak üzere dışa doğru 2, 3,4... olarak katmanlar numaralandırılır. (bu katmanlar çember değil, küre yüzeyi olarak düşünülmelidir.)

Her katmanda bulunabilecek elektron sayısı bellidir.

1. Yörüngede en çok 2 elektron

2. Yörüngede en çok 8 elektron

3. Yörüngede en çok 18 elektron

4. Yörüngede en çok 32 elektron

5. Yörüngede en çok 32 elektron

6. Yörüngede en çok 18 elektron

7. Yörüngede en çok 8 elektron bulunur.

Bir atomun ilk yörüngesi en fazla 2 elektron, son yörüngesi en fazla 8 elektron taşır.

Bir nötr atom çekirdeğindeki proton sayısı kadar elektron taşır.

Elektron Alışverişi Ve Sonuçları:

Helyum (2), neon (10), argon (18)in elektron dağılımlarını aşağıda yapalım:

Eğer bu üç elementin birer elektronu daha olsaydı, her birinde yeni bir katman oluşacaktı. Çünkü her üçünün de en dıştaki katmanları tamamen dolu durumdadır.

1.Katmanda en çok 2 elektron bulunması durumu dublet kuralı, 2. ve 3. katmanlarda en çok 8 elektron bulunması durumu oktet kuralı olarak adlandırılır. Helyum dublet, neon ve (bilgi yelpazesi) argon oktet kuralına uyar. Oktet veya dublet kuralına uyan atomlar kararlı yapıya sahiptir.

Diğer elementler de kararlı yapıya sahip olmak isterler. Bu yüzden elektron alır veya verirler.

Son yörüngesindeki elektron sayısı az olan lityum (3), berilyum (5) gibi elementler elektron verme eğilimindedir.

Oksijen(8), flor(9) elementleri ise elektron almaya yatkındır.

Atomlar elektron alarak veya vererek kararlı yapıya ulaştıklarında artık, iyon olarak adlandırılırlar.

Nötr bir atomun elektron almış veya vermiş haline iyon denir.

Atom elektron alarak kararlı hale geçerse elektron sayısı>proton sayısı olur. Bu tür iyonlara negatif(-) yüklü iyon (anyon)denir.

Atom elektron vererek kararlı hale geçerse elektron sayısı(+)yüklü iyon (katyon)denir.

Atomlar kaybettikleri elektron sayısı kadar +yüklü, kazandıkları elektron sayısı kadar � yüklü olurlar. Not: iyon yükü =proton sayısı- elektron sayısı

Eğer iyon anyonsa sembolün sağ üst kısmına � işareti konur ve aldığı elektron sayısı yazılır. Katyonsa + işareti konur ve sayısı yazılır.

ASİT, ASİTLER, ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ, ASİT ÇEŞİTLERİ

ASİT, ASİTLER, ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ, ASİT ÇEŞİTLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ KONU ANLATIM)



Arrhenius :Suda çözündüklerinde (sulu çözeltilerine) hidrojen iyonu (H+) verebilen bileşiklere (maddelere) asit denir.



Lowry � Bronsted :Suda çözündüklerinde (sulu çözeltilerine) proton verebilen bileşiklere (maddelere) asit denir.



Lewis :Kimyasal bağ yaparken (kovalent bağ oluştururken) elektron alabilen bileşiklere (maddelere) asit denir.



a) Asit Çeşitleri :



HCl → Hidro Klorik Asit → Tuz Ruhu

HBr → Hidro Bromik Asit

HF → Hidro Florik Asit

HNO3 → Nitrik Asit → Kezzap

H2SO4 → Sülfürik Asit



Kuvvetli Asitler

H2CO3 → Karbonik Asit → Meşrubat

H3PO4 → Fosforik Asit

HBO3 → Borik Asit

HI → Hidro İyodik Asit

HClO4 → Perklorik Asit (Hidrojen Klorat)

HCN → Hidrojen Siyanür



Zayıf Asitler

CH3COOH → Asetik Asit → Sirke Asiti

HCOOH → Formik Asit → Isırgan Otu, Karınca

C2H3OH(COOH)2 → Malik Asit → Meyve (Elma, Portakal)

C3H4OH(COOH)3 → Sitrik Asit → Limon

C17H33COOH → Oleik Asit → Zeytinyağı

CH3(CH2)2COOH → Bütirik Asit → Tereyağı

C13H27COOH → Miristik Asit → Yağ



Organik (Karboksilli)

C15H31COOH → Palmitik Asit → Yağ

C17H31COOH → Linoleik Asit → Yağ

C17H29COOH → Linoleik Asit → Yağ

C2H3OHCOOH → Laktik Asit → Süt, Yoğurt

C2H2(OH)2(COOH)2 → Tartarik Asit → Üzüm

CH2OHCOOH → Folik Asit → Çilek



b) Asitlerin İyonlaşması ve İyonlaşma Tepkimeleri :



Asitlerin iyonlaşması demek, kendini oluşturan (+) ve (�) yüklü iyonlarına ayrışması demektir.



Asitlerin sulu çözeltileri oluşturulduğunda yani asitler suda çözündüklerinde (+) yüklü hidrojen iyonu (H+) ile (�) yüklü başka bir iyon oluştururlar.



Asitler, saf haldeyken elektrik akımını iletemeyip sadece suda çözündüklerinde elektrik akımını iletebilirler. (Asitlerin elektrik akımını iletebilmesi için iyonlaşması gerekir. Çünkü çözeltilerde elektrik akımının iletilmesini (+) ve (�) yüklü iyonlar sağlar.)



� HCl (suda)(aq) → H+ + Cl �

HCl + H2O → (H3O)+ + Cl�



� HBr (suda)(aq) → H+ + Br �

HBr + H2O → (H3O)+ + Br �



� HF (suda)(aq) → H+ + F �

HF + H2O → (H3O)+ + F �



� HNO3 (suda)(aq) → H+ + (NO3)�

HNO3 + H2O → (H3O)+ + (NO3)�



� H2SO4 (suda)(aq) → 2H+ + (SO4)�2

H2SO4 + 2H2O → 2(H3O)+ + (SO4)�2



� H2CO3 (suda)(aq) → 2H+ + (CO3)�2

H2CO3 + 2H2O → 2(H3O)+ + (CO3)�2



� H3PO4 (suda)(aq) → 3H+ + (PO4)�3

H3PO4 + 3H2O → 3(H3O)+ + (PO4)�3



� CH3COOH (suda)(aq) → H+ + (CH3COO)�

CH3COOH + H2O → (H3O)+ + (CH3COO)�



� HCOOH (suda)(aq) → H+ + (HCOO)�

HCOOH + H2O → (H3O)+ + (HCOO)�



c) Asitlerin Özellikleri :



1- Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.



2- Sulu çözeltilerinin tatları ekşidir (limon, sirke gibi).



3- Turnusol kağıdının rengini maviden kırmızıya dönüştürürler.



4- Hepsinin yapısında hidrojen (H) vardır ve sulu çözeltilerine (bilgi yelpazesi) (suda çözündüklerinde) hidrojen iyonu (H+) verirler.



5- Plastik ve camlara etki edemezler.



6- Saf haldeyken elektrik akımını iletmezler.



7- Yakıcı özelliktedirler.



8- Asitlere fenol ftalein çözeltisi (indikatörü) damlatılınca renk değiştirmezler.



9- Bazlarla birleşerek nötrleşirler ve tuz ile su oluşturup ısı açığa çıkarırlar. Nötrleşme tepkimeleri ekzotermiktir.



� Asit + Baz Nötrleşme Tuz + Su + Isı



� HCl + NaOH Nötrleşme NaCl + H2O + Isı

Asit Baz Tuz Su

10- Metallerle tepkimeye girerek metal tuzu oluştururlar ve H2 (hidrojen) gazı açığa çıkarırlar. (Al, Mg, Zn, Fe, Na gibi metaller).

� Asit + Metal → Metal Tuzu + Hidrojen Gazı

� 2HCl + Mg → MgCl2 + H2

� H2SO4 + Zn → ZnSO4 + H2

� 3HCl + Al → AlCl3 + 3/2 H2



11- Karbonat grubu içeren bileşiklere etki ederek metal tuzu, CO2 (karbondioksit gazı), ve H2O (su) oluştururlar.



� Karbonatlı Bileşik+Asit → Metal Tuzu + Karbondioksit Gazı + Su

� Mg(CO3) + 2HCl → MgCl2 + CO2 + H2O

� Mg(CO3) + H2SO4 → MgSO4+ CO2 + H2O

� Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO2 + H2O

BÖBREKLER, BÖBREKLERİN YAPISI, ÇALIŞMASI VE ÖZELLİKLERİ

BÖBREKLER, BÖBREKLERİN YAPISI, ÇALIŞMASI VE ÖZELLİKLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ KONU ANLATIM)

Böbreklerimiz iki tane olup, her biri fasulye tanesi şeklinde, koyu kırmızı renkli organlardır. Böbreklerimiz, karın boşluğunun arka tarafında, bel hizasında, omurganın iki yanında yer alır. Böbreklerin üst kısımlarında hormon salgılayan böbrek üstü bezleri bulunur. Ayrıca böbreklerin etrafı yağ tabakasıyla kaplıdır. Bu tabaka, böbrekleri çeşitli sebeplerle olabilecek zedelenmelerden korur.

Böbreklerin birbirine bakan kısımları çukur olup, bu kısımlara göbek denir. Aorttan ayrılarak, süzülecek kanı böbreğe getiren böbrek atardamarı göbeğe girer; böbrekten kan götüren böbrek toplardamarı ve idrar kanalı göbekten çıkar.

Böbrek atardamarı���.... Oksijeni bol, taşıdığı kanda zehirli atıklar fazla.

Böbrek toplardamarı���.Karbondioksiti bol, taşıdığı kan zararlı maddelerden arındırılmış

Bir böbrekten boyuna kesit alındığında şu kısımlar görülür:

1- Zar: Böbreğin en dışında yer alan saydam, ince ve dayanıklı bir yapıdır.

2-Kabuk Bölgesi (Korteks): Zar kılıfın hemen altında yer alan, toplu iğne başı görünümündeki kırmızı renkli taneciklerden oluşmuş kısımdır. Bu taneciklere malpighi tanecikleri (nefron) denir. Nefronlar, kanın süzülmesi görevini yapan birimlerdir. Her böbreğimizde yaklaşık 1 milyon kadar nefron vardır.

Bir nefronun yapısı üç kısımdan oluşur:

I- Glomerül: Kılcal damarların oluşturduğu yumaktır.

II-Bowman Kapsülü: Kılcal damar yumağının ( glomerül�ün ) çevresini saran zarsı yapıdır.

III- Boşaltım Kanalcıkları: Bowman kapsülünün devamıdır. Kanalcıklar kıvrımlı olup, yer yer �U� görünümü alırlar.(U kısım kabuk bölgesinde değildir, öz bölgesine sarkmıştır.) Boşaltım kanalcıkları, böbreğin ortasına açılan toplama kanallarına uzanırlar.

3- Öz (Medulla) Bölgesi: Öz bölgesinde taban kısmı kabuk bölgesine, tepe kısmı havuzcuğa bakan, piramit şeklinde yapılar vardır. Bunlara malpighi piramitleri denir. Bu piramitler idrar toplama kanallarından oluşur. Ayrıca boşaltım kanalcıklarının U kısmı da öz bölgesindedir.

Öz bölgesi süzülen sıvıdaki faydalı maddelerin geri emildiği yerdir.

4- Havuzcuk (Pelvis )Bölgesi: En içte yer alır, sağlam bağ dokudan yapılmıştır. İdrar toplama kanalları havuzcuğa açılır. Oluşan idrar, havuzcukta toplanır ve idrar kanalı aracılığıyla idrar kesesine iletilir.

Böbreğin Çalışması ve İdrar Oluşumu

· Böbrek Atardamarı, böbrekte süzülecek kanı getirir. Bu nedenle böbrek atardamarının getirdiği kan, üre, ürik asit, atık maddeler gibi zararlı maddeler ile oksijen bakımından zengindir. Bu kan, kabuk bölgesindeki nefronlar tarafından süzülür.

· Nefronların glomerüllerine gelen kan, basıncın etkisiyle, bowman kapsülüne geçer. Kandaki su, madensel tuzlar, glikoz, üre, ürik asidin, bowman kapsülüne geçmesine süzülme denir. Süzüntü sıvısı, bowman kapsülünden, boşaltım kanalcığı yoluyla toplama kanalına gelinceye kadar değişir.

Süzüntü sıvısındaki suyun çok büyük bir bölümü, glikoz gibi besin maddeleri ve bazı madensel tuzlar, öz bölgesindeki toplama kanalcıkları kılcalları tarafından emilerek tekrar kana geçer. Bu olaya geri emilim denir. Böylece yararlı maddelerin vücuttan atılması önlenmiş olur. Bu olay sırasında çok enerji harcanır.

· Toplama kanallarından, böbreğin ortasındaki havuzcuğa akan sıvı ise idrarı oluşturur. İdrarın içeriği; su, mineraller, üre, ürik asit ve vitaminlerden oluşur. Sağlıklı insanın idrarında glikoz bulunmaz. Glikoz bulunması şeker hastalığının habercisidir.

· Böbreklerin havuzcuklarında toplanan idrar, iki idrar kanalı ile böbrekten çıkar.

· Böbrek Toplardamarı, böbreklerde süzülmüş kanı götürür. Böbrek toplardamarında boşaltım maddelerinin (azotlu bileşiklerin) oranı çok düşüktür. Ancak karbondioksit miktarı fazladır. Böbreklerden çıkan toplardamar, alt ana toplardamara katılır. ( hatırlayın; küçük dolaşım ve kandaki karbondioksitin akciğerlerde temizlenmesi.)

İdrar Kanalı ( Üreter ): Böbreklerden süzülen idrarı, idrar kesesine taşır.

İdrar Kesesi: İdrarın, dışarıya atılıncaya kadar depolandığı yerdir. İstemli kasılıp gevşeyebilen, kuvvetli kaslardan yapılmıştır. Yaklaşık 450 ml idrar depolayabilir.

İdrar kesesinde depolanan idrar, kesenin ucundaki idrar yolundan ( üretra ) dışarı atılır.

İdrarın oluşmasını ve vücuttan atılmasını daha basit şekilde özetlersek:

1. Kan, böbrek atardamarları yoluyla böbreklere gelir ve nefronlarda süzülür.

2. Kan içindeki yararlı maddeler, süzülme sırasında nefronlarda emilir ( geri emilim ) ve tekrar kana geçer.

3. Süzülerek temizlenen bu kan, böbrek toplardamarı ile böbreklerden çıkar.

4. Süzülmeden sonra kalan tuzun ve suyun fazlası ile üre idrarı oluşturur.

5. Oluşan idrar, üreterde ve idrar kesesinde toplanır.

6. İdrar üretra ile vücuttan dışarı atılır.

Böbreklerin Görevleri:

1-Hücrelerde oluşan zararlı ve atık maddeleri ( tuz, kreatin, ürik asit gibi ) taşıyan kanı süzmek ve bu maddelerin dışarı atılmasını sağlamak.

2-Vücuttaki fazla suyun dışarı atmasını gerçekleştirmek.

3-Vücutta dengeli bir iç çevre oluşmasını sağlamak; Vücudumuza gerekli olan bazı minerallerin ( tuz, potasyum, fosfor, magnezyum vb.), suyun, glikozun ve proteinlerin (bilgi yelpazesi) dengede tutulmasını sağlamak.

4- Kan basıncını düzenlemek.

Not: A, D, E, K vitaminleri ve glikozun fazlası karaciğerde depolanırken, mineraller ve B ve C vitaminlerinin fazlası dışarı atılır.

****Ayrıca akciğerler, deri ve karaciğer de boşaltıma yardımcı olurlar.

Akciğerler; karbondioksitin dışarıya atılmasını sağlarlar.

Deri; terlemeyle tuz, su, üre ve ısının dışarı atılmasını sağlar.

Karaciğer; kandaki zehirli amonyağı, daha az zehirli olan üre ve ürik aside çevirir. (İdrardaki üre miktarı, vücuda alınan protein miktarıyla doğru orantılıdır.)

Boşaltım Sistemi Hastalıkları:

1- Nefrit: Böbreğin iltihaplanmasıdır. Genellikle bulaşıcı hastalıklar sonucu ortaya çıkar.

2-Böbrek Taşları: Kalsiyum tuzları ve azotlu bileşiklerin havuzcukta çökelmesidir.

3-Albümin: Nefronların görevini yapamaması sonucu, proteinli maddelerin idrara geçmesidir

4- Sistit: Üreme organları veya kan yoluyla gelen mikropların, idrar yollarında oluşturduğu yanmadır.

5- Üremi: Böbreklerde yeterli üre süzülememesi sonucu, kanda üre miktarının artmasıdır.

6- Böbrek Yetmezliği: Böbrek yetmezliği, böbreğin tamamen veya %80 fonksiyonunu kaybetmesi ve görevini yerine getirememesi demektir. Bu durumda böbreğin görevi diyaliz makineleri tarafından yapılır. Ya da daha kalıcı çözümü böbrek naklidir. Organ nakli, canlı bir kişinin bir böbreğini (sağlıklı bir kişi tek böbrekle de yaşayabilir ) ya da yeni ölmüş ama organları hala canlı birinin böbreğini alarak yapılabilir.

yüksek uygarlıgın merdiveni sanattır ile ilgili kompozisyon ödevi

Sanat, bir ülkenin yüksek uygarlık düzeyine ulaşması için, çıkması gereken merdivenin basamaklarından biridir. Bu merdivenin sonunda, ülkenin geleceği yatar. Bu sona ulaşmak için, tüm halk el ele çalışmalıdır.

Sanat, toplumdaki en önemli unsurlardandır. Sanata gereken değeri vermeyen ülkelerin sonu vahimdir. Atatürk; ‘Bir millet ki resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet ki fennin gerektirdiği şeyleri yapmaz; itiraf etmeli ki o milletin ilerleme yolunda yeri yoktur. ’ der. Başka bir sözü ise: ‘ Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.’ Bu sözlerden, milletin temel yapısını sanatın oluşturduğunu anlıyoruz. Sanatsız bir millet ilerleyemez, çağa ayak uyduramaz ve böylelikle de diğer ülkelerin sömürgesi altına girmek zorunda kalır. Her devlet, toplumda iz bırakan ve unutulmayan kişiler adına heykeltıraş yaparak duygularını sanatla ortaya koyar. Ünlü besteci Beethoven, ölmeden önceki son senfonisini çok sevdiği babası adına yaparak, hissettiği duyguları açığa vurmuştur.

Atatürk, bu toplumu bize emanet ederken , vatanın gelişmesi için sanatın gerekli olduğunu birçok sözüyle anlatmıştır. Ama biz bugün çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmak için sanata gerekli değeri veriyor muyuz?

http://connorteams.blogcu.com/

9. sinif edebiyat kitabı cevapları 2. kısım sayfa 146-215 arası etkinlikler ve soruların cevapları

sayfa 146:
köy hocası: karakterdir. iyi, yardımsever, çalışkan
dinamik
yakalamaya çalışması
olumsuz
var
var
farkında
olabilir

sığırtmaç: karakterdir. ürkek, meraklı, yabani
dinamik
kaçmaya çalışması
olumsuz
var
var
farkında
olabilir

sayfa 154
1)Halk edebiyatıdır
2)ilgisi vardır.bulunduğu toplumdan etkilenir
3)çok karışıktı yapamadım
**ÇME DEĞERLENDİRME
1)d d
2)kahraman
3)a
4)e

anlama yorumlama
1anlatmaya bağlı edebi metin
3,1,sıradaki kutunun söyleyeni belli 2,kutunun söyleyeni belli değildir

Sayfa 156,157,158

ELEKTRA

-Trajedidir.

Trajedinin Özellikleri

-Konularını tarihten ya da mitolojiden alır.Eskİ Yunan ve Latin tarihi
-Kişiler soylu kimseler olur.(kral,kraliçe,vs..)
-Baştan sona ciddi bir hava içinde geçer
-Trajediler mazmundur.
-Trajediler aynı mekanda geçer yaşanalar 24 saat içinde anlatılır.
-Üç birlik kuralı uygulanır.(olay,yer,zaman akla gelir.)
-Vurma,kırma ,öldürme gibi olaylara seyircinin gözü önünde yer verilmez.Bunlar dışarıda gerçekleştirilir sahne haberi ulaşır.
-Diyalog vekorudan oluşur.
-Koro kadınlar ve ihtiyarlardan oluşur.
-Erdem ve ahlak önemlidir.
-Beş bölümden oluşur.Perde yoktur.Kesintisiz oynanır.Perdenin yerini koro tutar.
CİMRİ

-Komedidir.

Komedinin Özellikleri

-Konularını çağdaş toplumdan ve günlük hayattan alır.
-Argo kelimeler kullanılabilir.
-Vurma,yaralanma gibi olaylara sahnede yer verilir.
-Diyalog ve koro bölümlerinden oluşur.
-Mazmundur.
-Kesintisiz oynanır.
-Üç birlik kuralı uygulanır.
-Beş bölümden oluşur.
Trajedi ve komedinin ortak yönleri

-Mazmundur.
-Kesintisiz oynanır.
-Üç birlik kuralı uygulanır.
-Beş bölümden oluşur.

Trajedi ve komedinin farklı yönleri

-Komedide vurma kırma gibi olaylar sahne içinde canlandırılır.
-Trajedide canlandırılmaz.

HAMLET

-Dramdır.

Dramın Özellikleri

-Konularını günlük hayattan alır.
-Oyunda acıklı ve gülünç olaylar bir arada verilir.
-Nazım ya da nesir biçimde yazılır.
-Kahramanlar her tabakadan seçilebilir.
-Üç birlik kuralına uyma zorumluluğu yoktur.
-Perde sınırlaması yoktur yazarın isteğine bağlıdır.

*BAZI TİYATRO TERİMLERİ
****SAHNE:Oyunun oynandığı yere verilen isim
****AKTÖR:Erkek oyuncu
****AKTRİST:Bayan oyuncu
****DUBLÖR:Tehlikeli sahnelerde gerçek oyuncunun yerine bir başkasının rolü oynaması
****DEKOR:Sahnenin konuya uygun düzenlenmesi
****KOSTÜM:Oyuncuların rollerine uygun giyinmesi
****AKSESUAR:Oyuncuların tiyatro boyunca kullandıkları eşyalar
****Efekt:konuya uygun verilen ses
****Suflör:Sahne arkasından oyuncular rollerini unuttukları zaman rollerini fısıldayan kişi
****Kulis:Sahne arkasında oyuncuların hazırlandığı yer

.

163 dekı olcme degerlendırme:1:d,y 2:karagoz,orta oyunu,meddah,koy seyırlık oyunu
3:e 4:ılkkıyle=trajedı ikıncısıyle=dram ucuncuyle de=komedı sayfa :169 olcme degerlendırme=1 d,d 2=trajedı 3=d 4=b

SAYFA:166 Cevaplar
——————————————————————————–

1-harname deki olay ve olay örgüsü şunlardır;
*eşeği tanıtılması
*eşeğin sahibinin onu serebest bırakması
*eşeğin otlağa gitmesi,orada otlayan öküzleri görmesi
*eşeği pir eşeğe gitmesi
*eşeğin buğday tarlasına gitmesi
*tarla sahibinin eşeği görmesi
*eşeğin pir eşekle karşılaşması
2-harnamede belirli bir zaman ve mekan ifadesi yoktur.Mesevide ”birgün” şeklinde bir zaman ve ”otlak buğday tarlası” şeklinde de mekan ifadeleri vardır.bu durumda mesnevideki zamanın ve mekanın belirsiz olduğunu göstermektedir
3-harnamedeki kahraman eşek,eşek sahibi,pir eşek ve tarla sahibidir.bu kahraman ve bunların etrafında şekillenen olay örgüsü doğal gerçeklikle ilişkilidir.şair yaşadığı olaylarla ilişkilendirilirse,kendisi yerine eşeği hükümdaryerine eşeğin sahibini,pir eşeği mürşidi,tarla sahibini ise köylüler veya eşkiyalar için sembol olarak kullanmıştır.
4-harnamedeki temel çatışma ”adalet-adaletsizlik”çatışmasıdır.metnin teması ise”elindeki ile yetinmek”tir.
5-metindeki tema ve tema etrafında şekillenen olaylar,sosyal hayattaki bireylerin ellerindekilerle yerinme,onlara rıza gösterme,daha fazlasını elde etmekiçin birtakım yollara sapma ilkeleriyle örtüşmektedir.
6-mesnevi nazım şeklinin özellikleri şunlardır:
*nazım birimi beyittir
*aruz ölçüsü kullanılır.aruzu kısa kalıpları kullaılır.
*her beyit kendi arasında kafiyelidir
*sembolik tarzda yazılır
*olay örgüsü,kişiler,zaman, ve mekan unsurlaı bulunur.
7-harnamenin yazılış amacı yaşanan bazı olayları edebi bir biçimde ifade etmektedir.bu nedenle eserde,şiir dilinin ifade biçimleri kullanılmıştır.mesnevinin şiirle benzer yönleri,ritim,ahenk ve yapı unsurlarıdır.mesnevinin şiirden farklı yönleri ise olay örgüsü ve bu olay örgüsüne bağlı kişiler,zaman ve mekan unsurlarının bulunmasıdır.
8-harnemede kahraman olarak eşek ve öküzün seçilmesi birbiriyle kıyaslanabilecek farklarının olmasındandır.bu farklılık etkenlerle yetinme teması ve onun etrafında gelişen olay örgüsüyle,elindekilere rıza göstermeyen eşek ve eşekten üstün olan öküzün eksiklik ve fazlalıkları üzerine kurulmuştur.
9-verilen beyitlerin ilki kahramanların halini ve ruh durumunu bilen”ilahi bakış açısına sahip bir anlatıcıya;ikinci beyit ise kahraman ağzından yazıldığı için ”kahraman anlatıcının bakış açısı”na sahiptir.
10-anlatıcı olay örgüsünü oluşturmada ve kahramanların ruh hallerini yansıtmada etkilidir.
12-beyitlerdeki ”ılduz” sözcüğü günümüzde yıldız şeklini almıştır.yıldız sözcüğü baht talih anlamındadır. şairde beyitte bizim acaba bahtımız talihimiz yokmudur anlamında kullanmıştır.
13-harnamede şeyhi’nin yaşadığı bir olay sembolik olarak anltılmıştır.şair döneminin mesnevi nazım şeklini kullanan şirlerin en ustasındandır.mutasavvuf olmasına karşın tasavvufi unsur kullnmamıştır.rahat ve lirik bir söyleyişi vardır.şiirlerinin nükte dolu olduğunu ”şeyhi uzatma nalevüahün nüktedandır bilür şahan-şahün”beyitiyle ifade edilmiştir.
14-şeyhi’nin sembolik anlatımı tercih etmesi hem durumnu hem de sosyal eşitlik konusunu daha rahat ve etkili,aynı zamanda edebi ve dikkat çekici bir tarzda ifade etmek istemesindendir…

SAYFA 170
ölÇME VE DEĞERLENDİRME:
1-Y, D
2-trajedi
3-B
4-A

SAYFA 171:
5- cahil ve okumuş insan arasındaki çatışma anlatılıyor.

SAYFA 172
3.ÜNİTE ölÇME VE DEĞERLENDİRME:
1-Y, D
2-D, D
3-
1.boşluk: geleneksel
2.boşluk:modern
4-masal
5-ilahi
6-D
7-A
8-C
9-B

SAYFA 173:
10-D
11-BULMACANIN CEVAPLARI
1-tiyatro
2-ileti
3-sahne
4-zaman
5-çatışma
6-anlatıcı
7-mekan
8-kurgu
9-karakter
10-tip
11-olay
12-bakışaçısı

sayfa 176
1)d,y
2)d
3)e
4)sosyal
5)yazar istemesede o dönemden etkilenerek yazmaktadır
sayfa181:
1)bilgi vermek tanıtmak
2)ıtrı hakkında bilgi sahibi olmak isteyen herkesi
3)olur çünkü hayatı kişiliğine etki eder
4)verilen bilgi eksik olur.metin içinde belirli bir anlam vardır.
5)4birim
6)bilgi vermek tanıtmak yaşantısı,kişiliği şahsiyeti
buyrun arkdaşlar hepsi doğru

SAYFA 181-182-184-185-188-189-191-192-193-194-195 CEVAPLAR

S.181-182
1,bilgi vermek tanıtmak
2,ıtrı hakkında bilgi sahibi olmak isteyen herkesi
3,olur çünkü haytı kişiliğinede etki eder
4,verilen bilgi eksik olur.metin içinde belirli bir anlam vardır
5,4 birim
6, bilgi vermek tanıtmak yaşantısı,kişiliği,şahsiyeti

**ÇME DEĞERLENDİRME

1,tanıtmak
2,b
3,b ve e
4,d
5,bilgi vermek tanıtmak

size=1 width=”100%” noshade color=white align=center>
1-
aynı anda düşünceden hareketle birden fazla öğretici metin yazılamaz :yanlış

öğretici metinler genellikle güncel araştırmaları ve sorunları işler: doğru

2-
parçanın ana düşüncesi: Türk dilinin en güzel şekilde kullanılmasıdır..

184
——————————————————————————–

fil dişinden kule adlı parçanın ana düşüncesinin sorulduğu sorunun cevabı:

her sanatçı yaşadığı ülkesi ve çevresi ne şartlarda olursa olsun fikirlerini açıkca söylemelidirler.
biz böyle yatık umarım yardımcı olur..

184ve 185.sayfa
1.soru
sanat ve sanatçının hür olması
2.soru
soyut bir kavram ifade etmektedir
anadüşünce:sanat ve sanatçıya baskıların olduğu
4.soru
gelir.yazarın duygu ve düşünceleri farklılık gösterir.
anlama yorumlama
1.soru
amacı olduğu için bir yazıyla aktarma gereği duyar

ölçme değerlendirme
d
d
boşluk:yunus emrenin türk dilini en güzel şekilde kullanması
3.soru:d
4.soru:metnin okuyucuya aktarmak istediğii ileti düşünce bildiri

188İN CEVAPLARI
1:bir kavramı açıklamak
2:soyut olduğu için anlaşılması çok zor edebiyatla ilgilenenlere daha çok hitap ediyoR.
3labilir.farklı anlşatım biçimleri oluşabilir
5:cvapları kitabın arkasındaki sözlük kısmında var bi gezi yok.gezi:gezilen yerlerin anlatılması
6:felsefi metin
7.günlük gözlemlere yer verilmiş
anlama yorumlama
1:kişiden kişiy egöre değişir
4:anlatım türü ve konusunu belirler

ölçme değerlendirme
1:1y
2d
2:c
3:deneme
4:türü mektuptur.benzetmeler vardır

189
ölçme değerlendirme soruları:

1-
ikiside doğru

2-c

sayfa 190 da=
3.soru: söyleyişi(sohbet)
4-anlaşılır bir biçimde yazılmıştır.günümüz Türkçesiyle

inceleme 1.Bayrağımız adlı metinde,ülkenin işgale uğradığı,millet olarak Kurtuluş Savaşı’nın verildiği,herkeste kazanılan zaferlerin mutluluğu olduğu,bu zaferin yeni bir ümit verdiği ifade edilmiştir.
2.Verilen paragrafa göre,döneminde öğretici metinlerin ‘vatan,millet,hürriyet,bayrak’ gibi konuları işleyen,bunlar eşliğinde hem duygu ve düşünceleri hemde tarihi ve kültürel birikimleri yansıtan metinler olduğu söylenebilir.
3.Bayrağımız adlı metin öğretici metin geleneğine bağlıdır.Çünkü yazar bir olayı anlatmak amacıyla döneminin de zihniyetini yansıtarak ve edebi unsurları da kullanarak bir metin oluşturmuştur.

SAYFA 192 **ÇME VE DEĞERLENDİRME:
1.Y
D
2.A
3.E
4.bilgi verir, farklı açıdan bakmamızı sağlar,okuyucuyu düşündürür…

Konu: Bayragımız
1-) Bu metin ülkenin işgale ugradıgı bir zamanda kurtulus savası yıllarında yazılmıstır.KazanıLan zaferleri anLatmaktadır.Ülknenin sanlı tarihine ısık tutar.
2-) Bayragımız metni yazıldıgı donemin vatan,milliyet,hürriyet vb. konuları işlemistir.Hem duygu hemde düsünceler verilmis hende tarihi ve kültürü yansıtmıstıR.
Bayragımız ögretici metin gelenegine baglıdıR.

195
**ÇME DEĞERLENDİRME:
1: D Y
2: zaman mekan
3:mektup

SAYFA 202-204-215 CEVAPLAR
——————————————————————————–

202. sayfanın hazırlık soruları;
1)yaşadığımız ilin tarihi özellikleri,nüfusu,coğrafi özelliklerini konu alan bir metin yazarak bu özelliklere dikkat ederiz
2)bu soruda bir yazarın veya santçının özelliklerin istiyor ben Ahmet Hamdi Tanpınar’ı örnek verdim ve ve bir metin yazarken dikkat edeceğimiz özellikler yaşadığı zaman,edebiyata katkıları,çevresi zihniyeti,öğrenim hayatı dikkate alınır
sayfa 204
1-)Bu metinde dönemin zihniyeti olarak insanların teknolojik gelişmelrden dolayı geceleri çalışmak zorunda olduğunu bazılarının ise sadece gündüzlerin çalıştığını anlayabiliriz.Ayrıca kıtalar arası uçuşlarında olduğu bu metinden anlaşılır.
2-)Bu metinin yazılış ama bilgi vermek ve yönlerdirmektir. Hedef kitleside uyku sorunu olanlar olabilir
3-)4 birim vardır işte yazdırmayın onların hepisi metinde adları yazıyo
4-)Bu metinin ana düşüncesi uykunun sosyal hayatımızdaki yeri ve önemidir.Yazıldığı dönemle ilişkiside işte o dönemde bazı insanlırın gece çalışmak zorunda olduğundan bazı psikolojik felan filan bozukluklar geçirmesi işte ilişkisi böyle
5-)Burda metin dilin göndergesel işleviyle kullanılmıştır. göndergesel işlev:bilgi vermek için olan vardıya hani işte o.
6-)Metinin konusunu, dil ve anlatımını etkileyen en önemli unsurlardan birisi hitap ettiği hedef kitlesidir. Metinin dili hitap ettiği hedef kitlesine göre farkılılık gösterir.Örneğin bu metinde hedef kitle biz yani cocuklar ya da normal sıradan bir insan değildir. Çünkü burada bazı bilinmeyen kelimeler vardır. Yani terimler vardır sirkadiyen nörötik kortizol senkronizatör vb. yani bunun hedef kitlesi bu sözleri bilen bu sözler hakkında az çok bilgi sahibi olan kişilerdir. eğer hedef kitle biz olsaydık bu kelimerin anlmı bir parantez içinde verilir ya da uzun uzun anlatılırdı.
7-)Bu metin bilimsel metindir makaledir. Makale diyince sadece gazete çevresinde gelişen edebi metinlerdeki makale gelmesin aklınıza bizim hoca böyle dedi ben onun yalancısıyım
8-)???????
9-)Bu bir makaledir nerdenmi anlıyoruz?
çünkü ispatlama var sonra hiç bir öznel yargılara yer verilmemiş.

Sayfa 215

1. günlük
2. röpörtaj
3.
4.tarihi
5.bilimsel
6.makale
7.
8.fıkra
9.mizah
10.hatıra
11.deneme
12.mektup
13.eleştiri
14.geziyazısı

kaynak: www.connorteams.blogcu.com/