ASİT, ASİTLER, ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ, ASİT ÇEŞİTLERİ

ASİT, ASİTLER, ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ, ASİT ÇEŞİTLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ KONU ANLATIM)



Arrhenius :Suda çözündüklerinde (sulu çözeltilerine) hidrojen iyonu (H+) verebilen bileşiklere (maddelere) asit denir.



Lowry � Bronsted :Suda çözündüklerinde (sulu çözeltilerine) proton verebilen bileşiklere (maddelere) asit denir.



Lewis :Kimyasal bağ yaparken (kovalent bağ oluştururken) elektron alabilen bileşiklere (maddelere) asit denir.



a) Asit Çeşitleri :



HCl → Hidro Klorik Asit → Tuz Ruhu

HBr → Hidro Bromik Asit

HF → Hidro Florik Asit

HNO3 → Nitrik Asit → Kezzap

H2SO4 → Sülfürik Asit



Kuvvetli Asitler

H2CO3 → Karbonik Asit → Meşrubat

H3PO4 → Fosforik Asit

HBO3 → Borik Asit

HI → Hidro İyodik Asit

HClO4 → Perklorik Asit (Hidrojen Klorat)

HCN → Hidrojen Siyanür



Zayıf Asitler

CH3COOH → Asetik Asit → Sirke Asiti

HCOOH → Formik Asit → Isırgan Otu, Karınca

C2H3OH(COOH)2 → Malik Asit → Meyve (Elma, Portakal)

C3H4OH(COOH)3 → Sitrik Asit → Limon

C17H33COOH → Oleik Asit → Zeytinyağı

CH3(CH2)2COOH → Bütirik Asit → Tereyağı

C13H27COOH → Miristik Asit → Yağ



Organik (Karboksilli)

C15H31COOH → Palmitik Asit → Yağ

C17H31COOH → Linoleik Asit → Yağ

C17H29COOH → Linoleik Asit → Yağ

C2H3OHCOOH → Laktik Asit → Süt, Yoğurt

C2H2(OH)2(COOH)2 → Tartarik Asit → Üzüm

CH2OHCOOH → Folik Asit → Çilek



b) Asitlerin İyonlaşması ve İyonlaşma Tepkimeleri :



Asitlerin iyonlaşması demek, kendini oluşturan (+) ve (�) yüklü iyonlarına ayrışması demektir.



Asitlerin sulu çözeltileri oluşturulduğunda yani asitler suda çözündüklerinde (+) yüklü hidrojen iyonu (H+) ile (�) yüklü başka bir iyon oluştururlar.



Asitler, saf haldeyken elektrik akımını iletemeyip sadece suda çözündüklerinde elektrik akımını iletebilirler. (Asitlerin elektrik akımını iletebilmesi için iyonlaşması gerekir. Çünkü çözeltilerde elektrik akımının iletilmesini (+) ve (�) yüklü iyonlar sağlar.)



� HCl (suda)(aq) → H+ + Cl �

HCl + H2O → (H3O)+ + Cl�



� HBr (suda)(aq) → H+ + Br �

HBr + H2O → (H3O)+ + Br �



� HF (suda)(aq) → H+ + F �

HF + H2O → (H3O)+ + F �



� HNO3 (suda)(aq) → H+ + (NO3)�

HNO3 + H2O → (H3O)+ + (NO3)�



� H2SO4 (suda)(aq) → 2H+ + (SO4)�2

H2SO4 + 2H2O → 2(H3O)+ + (SO4)�2



� H2CO3 (suda)(aq) → 2H+ + (CO3)�2

H2CO3 + 2H2O → 2(H3O)+ + (CO3)�2



� H3PO4 (suda)(aq) → 3H+ + (PO4)�3

H3PO4 + 3H2O → 3(H3O)+ + (PO4)�3



� CH3COOH (suda)(aq) → H+ + (CH3COO)�

CH3COOH + H2O → (H3O)+ + (CH3COO)�



� HCOOH (suda)(aq) → H+ + (HCOO)�

HCOOH + H2O → (H3O)+ + (HCOO)�



c) Asitlerin Özellikleri :



1- Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.



2- Sulu çözeltilerinin tatları ekşidir (limon, sirke gibi).



3- Turnusol kağıdının rengini maviden kırmızıya dönüştürürler.



4- Hepsinin yapısında hidrojen (H) vardır ve sulu çözeltilerine (bilgi yelpazesi) (suda çözündüklerinde) hidrojen iyonu (H+) verirler.



5- Plastik ve camlara etki edemezler.



6- Saf haldeyken elektrik akımını iletmezler.



7- Yakıcı özelliktedirler.



8- Asitlere fenol ftalein çözeltisi (indikatörü) damlatılınca renk değiştirmezler.



9- Bazlarla birleşerek nötrleşirler ve tuz ile su oluşturup ısı açığa çıkarırlar. Nötrleşme tepkimeleri ekzotermiktir.



� Asit + Baz Nötrleşme Tuz + Su + Isı



� HCl + NaOH Nötrleşme NaCl + H2O + Isı

Asit Baz Tuz Su

10- Metallerle tepkimeye girerek metal tuzu oluştururlar ve H2 (hidrojen) gazı açığa çıkarırlar. (Al, Mg, Zn, Fe, Na gibi metaller).

� Asit + Metal → Metal Tuzu + Hidrojen Gazı

� 2HCl + Mg → MgCl2 + H2

� H2SO4 + Zn → ZnSO4 + H2

� 3HCl + Al → AlCl3 + 3/2 H2



11- Karbonat grubu içeren bileşiklere etki ederek metal tuzu, CO2 (karbondioksit gazı), ve H2O (su) oluştururlar.



� Karbonatlı Bileşik+Asit → Metal Tuzu + Karbondioksit Gazı + Su

� Mg(CO3) + 2HCl → MgCl2 + CO2 + H2O

� Mg(CO3) + H2SO4 → MgSO4+ CO2 + H2O

� Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO2 + H2O